Axborot-resurs markazi haqida
ARMning asosiy vazifalari:
1. Universitet faoliyati, yo‘nalishlari va foydalanuvchilarning axborotga bo‘lgan talablariga muvofiq holda kutubxona fondini shakllantiradi, ma’lumot-axborot xizmatini tashkillashtiradi va yuritadi.
2. ARM fondidan foydalanish qoidalariga rioya qilgan holda foydalanuvchi talabalar, doktorantlar, ilmiy xodimlar, professor - o‘qituvchilar va boshqa toifa kitobxonlarning axborotlarga bo‘lgan talablariga muvofiq kutubxona va axborot-bibliografik xizmatini ko‘rsatadi.
3. Universitetda olib borilayotgan ilmiy izlanishlar, o‘quv jarayoni, universitet bo‘linmalarining ma’muriy-boshqaruv vazifalarini bajarishga ko‘maklashadi.
4. Foydalanuvchilarda axborotlarni izlash, foydalanish va ularni tahlil qilish madaniyatini shakllantirishga ko`maklashadi; ularni ma’lumot-tahliliy materiallar bilan ishlashga, shu jumladan avtomatlashtirilgan tizimlarda ishlashga o’rgatadi; foydalanuvchilar uchun yangi, an’anaviy bo‘lmagan ma’lumot tashuvchilarda hujjatlar bilan ishlashni o‘qitish tizimini tashkillashtiradi.
5. Tashkiliy masalalarni hal qilishda yangicha yo‘llarni izlab, ARM faoliyatiga zamonaviy axborot texnologiyalarini tatbiq etish va ular asosida foydalanuvchilarga xizmat ko‘rsatish uslublari doirasini kengaytirib, ularning sifatini oshirib boradi.
6. Kutubxona va axborot xizmati masalalari bo‘yicha uslubiy ishlarni olib boradi.
7. Foydalanuvchilarning axborotlar va adabiyotlarga bo‘lgan talablarini yanada to‘liq qondirish maqsadida universitetning tarkibiy bo‘linmalari hamda boshqa jamoat tashkilotlari, kutubxonalar bilan o‘zaro hamkorlik faoliyatini muvofiqlashtiradi.
8. Oliy ta’lim muassaslari Axborot-resurs markazlariga axborot-kutubxona xizmati masalalari bo‘yicha ma’lumot-axborot va uslubiy yordam ko‘rsatadi.
ARMning asosiy funksiyalari:
1. ARM universitet ta’lim dasturlari, o‘quv rejalari va ilmiy izlanishlar mavzulari bo‘yicha fondni adabiyotlar bilan butlashni ta’minlaydi. Har xil ko‘rinishdagi va turdagi hujjatlarni (shu jumladan elektron ko‘rinishda) o‘quv, ilmiy, ma’lumotnoma nashrlar, davriy nashrlar, badiiy adabiyotlarni sotib olishni tashkillashtiradi.
2. Fondlarni butlash uchun manbalarni aniqlashtiradi. Zarurat paydo bo‘lganida boshqa kutubxona, muassasa va tashkilotlar bilan kitob almashinuvini amalga oshiradi.
3. Fondlarni optimallashtirish va shakllantirish maqsadida ularning tarkibi va o`qilishini doimiy tahlil qiladi.
4. Vaqti-vaqti bilan fondlarni tekshirish (inventarizatsiya)ishlarini olib boradi va ularning tarkibini ARMning elektron va an’anaviy kataloglar tizimida yoritadi. ARM fondlarini targ’ib qiladigan tematik - bibliografik ko‘rsatkichlar va axborot ro‘yxatlarini, ARMning faolityaini aks ettiradigan boshqa nashrlarni chiqaradi.
5. Doimiy asosda ARM fondlarining butligini, ularni o‘z vaqtida hisobga olish, saqlash va nazorat qilish, sanitariya-gigiyena choralarini amalga oshirish, konservatsiya qilish, universitet faoliyatiga oid nashrlarni raqamlashtirish va elektron katalogga qo‘shish, o‘zgartirish yo‘li bilan ta’minlaydi.
6. Foydalanuvchilarga kutubxona va axborot-bibliografik xizmat ko‘rsatishni amalga oshiradi:
6.1. ARMning an`anaviy va elektron o‘quv zallarida, Ilmiy adabiyotlar abonementida yagona “Kitobxonlik guvohnomasi” (ID-karta) asosida foydalanuvchilarga tabaqalashtirilgan xizmat ko‘rsatishni tashkillashtiradi. O‘rnatilgan tartibda foydalanuvchilarga kutubxona fondiga ochiq kirish huquqini tashkillashtiradi.
6.2. Foydalanuvchilarni asosiy kutubxona xizmatlari bilan bepul ta’minlaydi:
- kutubxona fondi haqidagi to‘liq ma’lumotni elektron kataloglar tizimi hamda kutubxona axborot xizmati ko’rsatishning boshqa shakllari yordamida taqdim etadi;
- chop etilgan asarlar va boshqa hujjatlarni izlash va tanlashda maslahat yordami ko‘rsatadi;
- kutubxona fondidan chop etilgan asarlar va boshqa hujjatlarni vaqtinchalik foydalanishga beradi;
- foydalanuvchilarni IRBIS64+ tizimining elektron katalog va to`liq matnli ma`lumotlar bazasiga kirish huquqi bilan ta’minlaydi;
- universitetning ilmiy va o‘quv ishlariga yordam sifatida bibliografik ko‘rsatkichlar, adabiyotlar ro‘yxati, bibliografik ma’lumotlar, bibliografik sharhlarni tuzadi, mavzuli kitob ko‘rgazmalarini tashkil qiladi;
6.3. Foydalanuvchilarning axborotlarga bo‘lgan talablarini muntazam o‘rganib boradi.
7. Universitet buyrug‘i bilan tasdiqlangan ro‘yxat asosida foydalanuvchilarga ularning talablariga binoan qo‘shimcha xizmatlar ko‘rsatadi. Asosiy faoliyatga zarar yetkazmagan holda, foydalanuvchilarga taqdim etiladigan xizmatlarni kengaytirish va kutubxonani ijtimoiy-madaniy rivojlantirish bo‘yicha faoliyatini kengaytiradi.
8. Talabalar uchun “Kutubxonachilik-bibliografiya asoslari” kursi bo‘yicha mashg‘ulotlar tashkillashtiradi.
9. Amaldagi me’yoriy va huquqiy rasmiy hujjatlar asosida ARM fondidan adabiyotlarni chiqaradi.
10. Kutubxona-bibliorgafiya va axborot faoliyatiga tegishli savollar bo‘yicha mustaqil ravishda yoki universitetning bo‘linmalari, kutubxonalar va boshqa tashkilotlar bilan ilmiy - uslubiy konferensiyalar tashkil qiladi va o‘tkazadi.
11. ARM faoliyatining barcha yo‘nalishlarini takomillashtirish bo‘yicha ilmiy-uslubiy va tadqiqot ishlarini olib boradii.
12. Kutubxona jarayonlarini avtomatlashtirish bilan shug‘ullanadi, ilg‘or kutubxona texnologiyalarini tatbiq etadi. Foydalanuvchilarning qiziqishlarini o‘rganish maqsadida turli tadqiqotlar olib boradi.
13. Universitet xodimlari, ilmiy jamiyatlar va jamoat tashkilotlari bilan olib boriladigan ishlarni o‘zaro muvofiqlashtiradi.
14. Kutubxona-bibliorgafik va axborot faoliyati bo‘yicha masalalarda boshqa muassasa va tashkilotlar hamda kutubxonalar bilan hamkorlikda ish olib boradi.
15. ARM faoliyati bo‘yicha uslubiy qo‘llanma, texnikaviy va ish tartibi hujjatlarini ishlab chiqadi.
ARMning fondi:
2023 yil holatiga ARM fondi 646.512 nusxa chop etilgan nashrlardan tashkil topgan. ARMning elektron ma’lumot bazalarida 103 325 dan ziyod bibliografik yozuvlar (darsliklar, o‘quv qo‘llanmalar, lug‘atlar, ensiklopediyalar, ilmiy adabiyotlar, jurnallar, davriy nashrlar va badiiy adabiyotlar) bundan tashqari 54.179 dan ortiq to’liq matnli elektron adabiyotlar mavjud.
Bugungi kunda ARMda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy qilish orqali professor-o‘qituvchilarga va talabalarga axborot-kutubxona xizmatini ko‘rsatish, ularning intellektual salohiyatini, bilimini, ma’naviy-ahloqiy va madaniy ehtiyojlarini to‘liq qondirish maqsadida qulay shart-sharoitlar, shu jumladan IRBIS64+ tizimida foydalanuvchilar uchun quyidagi ma’lumot bazalari (MB) yaratilgan:
- “TIQXMMI” MTU elektron katalogi MBsida - 58.527 nomda darsliklar, o‘quv qo‘llanmalar, lug‘atlar, ensiklopediyalar, ilmiy va badiiy adabiyotlarning elektron katalogi (bibliografik yozuvlari) mavjud;
- “TIQXMMI” MTU elektron kutubxonasi MBsida – ARM fondida mavjud axborot-resurslarning to‘liq matnlari joylashtirilgan;
- Avtoreferatlar elektron katalogi MBsida - avtoreferatlarning elektron katalogi va ularning to‘liq matnlari mavjud;
- Gazeta va jurnallarning elektron MBsiga - davriy nashrlarning va maqolalarning elektron katalogi hamda ularning to‘liq matni joylashtirilgan bo`lib, ARM fondining salmoqli qismini elektron kutubxona va davriy nashrlar tashkil etadi.