"Ekologiya va suv resurslarini boshqarish" kafedrasi

Kafedra Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish, Iqlim o‘zgarishi sharoitida  atrof tabiiy muhitga salbiy ta’sirlarni o‘rganish va maqbul yechimlarni ilmiy asoslash, chiqindilarni boshqarish, Suv resurslarida oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish, suv resurslarini havzaviy boshqarish va tashkil etish, suv resurslarini boshqaruv faoliyatini takomilashtirish, ichimlik suv ta’minoti va kanalizatsiya, oqova suvlarni biologik tozalash mexanizmlarini takomillashtirish sohalarida ilmiy tadqiqot ishlari bilan shug‘ullanadi. Kafedramiz professor-o‘qituvchilari rivojlangan mamlakatlarning ilg‘or universitetlarida bilim-tajribalarini oshirgan va yetuk olimlari bilan hamkorlik o‘rnatgan. Shuningdek, yurtimizning tegishli sohalarga oid tashkilotlari bilan hamkorlik o‘rnatilgan bo‘lib talabalarimizning amaliyot o‘tashlari uchun ham sharoit yaratilgan.

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi tarixi 1953 yilda tashkil etilgan “Qishloq va yaylovlar suv taʼminoti” bilan bogʻliq. Kafedraning birinchi mudiri davlat mukofoti lauriyati dotsent A.N.Lyapin edi. Kafedraga 1956-1958 va 1960-1970 yillar davomida dotsent P.P.Amanatskiy, 1976-1980 yillar davomida dotsent G.G.Podgornov, 1980-1983 yillar davomida dotsent V.A.Demin va 1983-1988 yillar davomida dotsent I.M.Maxmudova mudirlik qilgan. Turli yillar davomida kafedrada dotsentlar A.A.Isaev, S.S.Xojaev, katta o‘qituvchilar R.M.Muhiddinova, D.Yu.Djumaev, assitentlar S.K.Malisheva va S.B.Mechetner faoliyat yuritgan.

“Suv resurslaridan mukammal foydalanish va muhofaza qilish” kafedrasi 1979 yilning sentyabrida “Gidrogeologiya” kafedrasidan ajralib chiqdi va uning birinchi mudiri bo’lib geologiya-mineralogiya fanlari doktori, professor S.Sh.Mirzaev tayinlandi. Shuningdek, kafedrada dotsentlar S.A.Murakaeva, R.N.Muxitdinova, katta o‘qituvchilar S.A.Anorboev va T.A.Azimovlar faoliyat yuritishdi.

Gidromelioratsiya fakulteti tarkibida 1989 yili “Suv resurslaridan mukammal foydalanish va muhofaza qilish” hamda “Qishloq xo‘jalik suv taʼminoti” kafedralarini birlashtirilishi asosida O‘zbekiston Respublikasida xizmat ko‘rsatgan fan arbobi, professor Sayidraxmon Shoabdiyevich Mirzaev rahbarligida “Suv resurslaridan mukammal foydalanish va qishloq xo‘jaligi suv taʼminoti” nomi bilan tashkil qilingan.

Respublikamiz xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlarida shu jumladan oliy taʼlim tizimida izchil islohotlar olib borilayotgan sharoitda, O‘zbekiston Respublikasining “Taʼlim to‘gʻrisida”gi qonuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” vazifalaridan kelib chiqib, institutda suv va qishloq xo‘jaligi uchun ekolog mutaxassislar tayyorlashni tashkil qilinishi munosabati bilan 2000 yili 1- sentyabrdan kafedraning nomi “Ekologiya va suv resurslari” deb o‘zgartirildi.

O‘zbekiston respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 3 sentyabrdagi 415- sonli “Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti” ni tashkil etish to‘gʻrisidagi qarori, kun tartibiga qo‘yilgan yangi vazifalar va xalqaro integratsiya talablaridan kelib chiqqan holda kafedraning nomi “Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” deb o‘zgartirildi. Ushbu kafedrada uzoq yillar kafedra asoschisi O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan fan arbobi professor, g-m.f.d. Mirzaev Sayidraxmon Shoabdievich va texnika fanlari doktori, professor Saloxiddinov Abdulxakim Temirxo‘jaevichlar rahbarlik qilgan. Keyingi 2019-2021 yillarda texnika fanlari nomzodi, dotsent A.X.Karimov, 2021-2022 yillarda kafedra mudiri vazifasini vaqtincha bajaruvchi geologiya-mineralogiya fanlari doktori, professor B.D.Abdullaev, 2022-2024 yillarda kafedra mudiri bo‘lib  A.O.Xomidovlar faoliyat yuritgan. Turli yillarda kafedraning rivojlanishiga professor K.G.Ganiev, professor E.I.Chembarisov, professor N.B.Egamberdiyev, professor B.Sh.Ismoilxodjayev, dotsentlar A.Azimov, O.Y.Jalilova, I.M.Maxmudova, N.R.Raximov, A.A.Alimdjanov, R.Q.Boirov, D.R.Ziganshina, H.O.Boboev, assistentlar A.A.Baraev, Z.Jo‘raev, N.V.Myagkova, Sh.R.Ziyadov,  J.Murotov, I.Abdullaev va boshqalar hissa qo’shgan.

Hozirgi kunda kafedra mudiri lavozimida geologiya-mineralogiya fanlari doktori, professor Abdullaev Botirjon Dadajonovich faoliyat yuritmoqda. Kafedra Ekologiya va huquq fakulteti tarkibida ilmiy salohiyati yuqori bo‘lgan bo‘limlardan biri hisoblanadi. Hozirda kafedrada 3 nafar professor (professor Abdullaev B.D., professor Karimov B.K., professor Radkevich M.V.), 4 nafar dotsent, 4 nafar katta o‘qituvchi, 3 nafar assistent va 1 nafar stajyor o‘qituvchi faoliyat olib bormoqda.

Hozirgi kunda 60811500 - Suv ta’minoti muhandislik tizimlari va 60520200 - Ekologiya va atrof muhit muhofazasi (suv xo‘jaligida) bakalavr ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha talabalar tahsil olmoqda. Shuningdek, magistratura mutaxassisliklari doirasida 70811207 - Suv resurslaridan mukammal foydalanish va boshqarish, 70520201 - Atrof muhit muhofazasi (qishloq va suv xo‘jaligida), 70711805 - Chiqindilarni boshqarish, 70811204 - Qishloq xo‘jalik suv ta’minoti muhandislik tizimlari va inshootlari bo‘yicha magistrantlar o‘qitilmoqda. 

Kafedra yuqori ilmiy salohiyatga ega bo‘lib, professor-o‘qituvchilardan 9 nafari xorijiy mamlakatlarda o‘qituvchilik va ilmiy mahoratini oshirib kelgan. Kafedrada 11.00.05 - Atrof muhit muhofazasi va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish (texnika fanlari bo‘yicha) ixtisosligi bo‘yicha tayanch doktorantlar va fan doktorlari tayyorlanadi. Shu kungacha kafedrada 13 nafar fan doktori va 28 nafar fan nomzodi ilmiy ishlarini muvaffaqiyatli himoya qilgan.

Ixtisosligi

11.00.05 -Atrof muhitni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanish

Laboratoriyalarimiz

Talabalarimiz va tadqiqotchilarimiz ilg‘or texnologiyalardan foydalangan holda yuqori sifatli tadqiqotlar olib borish, innovatsion yechimlarni ishlab chiqish hamda qishloq xo‘jaligi va muhandislik sohalarining rivojlanishiga salmoqli hissa qo‘shish imkoniyatiga ega.

Zamonaviy laboratoriyalarimiz eng so‘nggi jihozlar bilan ta’minlangan bo‘lib, bu yerda yuqori malakali o‘qituvchilar va tadqiqotchilar jamoasi ilg‘or texnologiya va texnikalarni o‘zlashtirishga ko‘mak beradi.

Gaz, mass spektr xromatograf

Tibbiy, oziq-ovqat, qishloq xo‘jaligi va boshqa turdagi mahsulotlar, biologik tizimlar, atrof-muhit monitoringi tarkibiga kiruvchi moddalar va birikmalarni aniqlash uchun mo‘ljallangan. Gaz xromatografi - murakkab gazsimon moddalarni monokomponentlarga ajratish yo‘li bilan tahlil qilish uchun qo’llaniladigan qurilma.

Suv resurslarini integral boshqarish laboratoriyasi 

Cheklangan suv resurslari sharoitida turli maqsadlardagi suvga bo‘lgan talablarni muvofiqlashgan holda ta’minlash va suv manbalari havzasi darajasida suv resurslarini boshqarish barqarorligini ta’minlash bo‘yicha talabalarda turli ssenariylarni shakllantirish, tahlil qilish va maqbul yechimlarni tanlash bo‘yicha ko‘nikmalarni hosil qilish imkoniyatini beradi.

Uzoq joylashgan suv manbalarida suv satxi va xaroratini online rejimda o‘lchash.

Masofadan turib suv manbasidagi suv sathi va haroratini online rejimda o‘lchash imkoniyatini beradi. 

Uch halqali vodoprovod tarmog‘ining ishini modelda o‘rganish

Suv ta’minoti tramoqlarida turli vaziyatlardagi suvning harakat yo‘nalishlari, suv sarflarini, tizim bo‘laklaridagi bosim isroflarini hamda tarmoq bo‘ylab pezometrik va erkin bosimlarni aniqlash imkonini beradi.

Amalga oshirilayotgan loyihalar va xo‘jalik shartnomalar:

 “Alohida hududlarda qulay iqlimli zonalarni yaratishning nazariy asoslari va hisoblash mexanizmlarini ishlab chiqish” mavzusidagi fundamental loyiha

Loyihaning umumiy qiymati 3200 mln. so‘m

Tadqiqotning maqsadi - alohida hududlarda qulay iqlimli zonalarni yaratishining nazariy asoslari va hisoblash mexanizmlarini ishlab chiqishdan iborat.

Mahalliy iqlim va inson salomatligiga sezilarli ta’sir ko‘rsatadigan shahar issiqlik orolining tahlili, shuningdek, shahar issiqlik orollaridagi o‘zgarishlar dinamikasi, ularning paydo bo‘lishi va o‘zgarishining asosiy omillari bo‘yicha bir qator tadqiqotlar amalga oshirildi va GOT modellashtirishning asosiy tamoyillari ishlab chiqildi. 

GOTni modellashtirishning raqamli usullarini qo‘llash sxemasi

Shuningdek, mikroiqlimni o‘rnatishning operatsion modelida olingan dastlabki tajribalarning natijalari va tahlillari mavjud. Tajribalar "TIQXMMI" Milliy tadqiqot universiteti laboratoriyasida o‘tkazildi hamda ultratovushli tuman va standart split konditsioner tizimiga ega o‘rnatishning texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini qiyosiy baholash tahlili qilindi.

Modelning ishchi chizmasi  va modelning ishlash jarayoni

AL482102321-sonli “Suvdan foydalanishni optimallashtirish va iqlim o‘zgarishiga mos innovatsion sug‘orish texnologiyalarini joriy etish orqali sug‘oriladigan yerlarning unumdorligini oshirish” mavzusidagi  halqaro amaliy loyiha

Loyihaning umumiy qiymati 1600 mln. so‘m

Loyiha Qashqadaryo daryosi havzasida iqlimga chidamli innovatsion sug‘orish texnologiyalari va meliorativ yondashuvlarni joriy etish orqali suvdan foydalanishni optimallashtirish asosida sug‘oriladigan yerlarning unumdorligini oshirish texnologiyalarini ishlab chiqishga qaratilgan bo‘lib, bu yerlarning sho‘rlanishi suv resurslarining etishmasligidan eng ko‘p zarar ko‘rmoqda. Ushbu loyiha doirasida nazariy va eksperimental dala tadqiqotlari Kobe universiteti va Yaponiyaning SATREPS loyihasida ishtirok etuvchi boshqa universitetlari olimlari bilan hamkorlikda o‘tkaziladi. Mavjud suv resurslarining o‘zgarishini baholashni takomillashtirish, suv tanqisligi va iqlim o‘zgarishi ta’siri sharoitida sug‘oriladigan yerlarning hosildorligini oshirish uchun qishloq xo‘jaligida suvdan foydalanishni optimallashtirish uchun ilg‘or innovatsion vositalardan foydalanildi.

Kitob tumanida joylashgan “Dilfuza Egamberdievna” bog‘dorchilik fermer xo‘jaligida ekin turi uzum hisoblanadi. Ushbu dala tajriba uchastkasida tomchilatib sug‘orish tizimi o‘rnatilgan.      

Evropa hamjamiyatining Horizon 2020 “Markaziy Osiyoda barqaror kichik gidroenergetika - "Hydro4U” Innovatsion loyiha.

Loyihaning umumiy qiymati 260 ming yevro 

Yevropa va Markaziy Osiyoning 8 ta davlatidan 13 ta hamkor universitetlar Markaziy Osiyoda barqaror kichik gidroenergetikani rivojlantirish, Yevropaning ekologik toza kichik gidroenergetika uskunalari va texnologiyalarini Markaziy Osiyoga moslashtirish.

"Hydro4U” - loyihasi doirasida Yevropa texnologiyalari Markaziy Osiyo (MO) sharoitlariga moslashtirildi va shu bilan ularning istiqbolli transchegaraviy suv / oziq-ovqat / energiya / iqlim Neksusini namoyish etildi. Markaziy Osiyoda barqaror kichik gidroenergetika salohiyatining dastlabki tahlili asosida loyihani moslashtirish orqali taklif etilayotgan texnologiya narxining raqobatbardoshligi ta’minlanadi. "Hydro4U” loyihasi doirasida ikkita namoyish stansiyasidan 1-si - o‘rta bosimli derivatsion Shohimardon GESi o‘rnatildi, test modusida ishga tushirildi va baholandi: 2- namoyish stansiyasi - ekologik toza, past bosimli Otboshi o‘zan GESi (Qirg‘izstonda) 2025 yil bahorida ishga tushiriladi. Bu tadqiqotlarda da samaradorlikni yo‘qotmagan holda dizayn va qurilish xarajatlari sezilarli darajada kamaytirildi. Ushbu yechimlar innovatsiya, modullik, tubdan soddalashtirilgan tarkibiy konsepsiya, chidamlilik, ekologik barqarorlik va ijtimoiy-siyosiy e’tirofga asoslanadi. Markaziy Osiyoda kichik gidroenergetika salohiyatidan to‘liq foydalanish uchun replikatsiya modeli ishlab chiqilyapdi. Bu Yevropa Ittifoqining sifat standartlarini namoyish etish va MO uchun Yevropa kichik gidroenergetika texnologiyasini yaratishga imkon beradi.

O‘zbekiston suv resurslariga iqlim o‘zgarishining tasirini hamda uning gidroenergetika va qishloq ho‘jaligi sohasidagi oqibatlarini baxolash – CLIMWATER, mavzusidagi amaliy loyiha

Loyihaning umumiy qiymati 892,1 mln. so‘m

“O‘zbekistonda suv resurslariga iqlim o‘zgarishining ta’sirini va uning qishloq xo‘jaligi hamda gidroenergetika sohalaridagi oqibatlarini baholash” mavzusidagi O‘zbekiston-Germaniya xalqaro amaliy loyixasi doirasida O‘zbekistonda suv resurslariga iqlim o‘zgarishining ta’sirini va uning qishloq xo‘jaligi hamda gidroenergetika sohalaridagi oqibatlarini baholashga qaratilgan ilmiy tadqiqot loyihasi amalga oshirilmoqda. Loyiha doirasida 2023-2024 yillarda quyidagi vazifalar bajarildi:

Chirchiq va Qashqadaryo daryosi havzalaridagi suv resurslari holati baholandi.

Yer osti suvlari zahiralarining iqlim o‘zgarishi sharoitidagi dinamikasi tahlil qilindi va iqlim o‘zgarishiga moslashish strategiyalarini ishlab chiqish bo‘yicha takliflar berildi.

Tadqiqot maqsadi: O‘zbekistonda iqlim o‘zgarishining suv resurslariga ta’sirini chuqur tahlil qilish, oqibatlarni bashorat qilish va moslashish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqish.

Tadqiqotlar yo‘nalishlari va amalga oshirilgan ishlar

1. Havza meteorologik va gidrologik ko‘rsatkichlarini tahlil qilish:

Chirchiq va Qashqadaryo daryosi havzalaridagi gidrometeorologik ma’lumotlar yig‘ildi.

So‘nggi 30 yil davomida havo harorati va yog‘ingarchilik o‘zgarishlari tahlil qilindi.

Mavjud ma’lumotlar yetishmagan hollarda matematik modellashtirish orqali qayta tiklandi.

2. Yer osti suvlari resurslarini baholash:

Yer osti suvlari zahiralari va ularning daryo oqimini shakllantirishdagi roli o‘rganildi.

Iqlim o‘zgarishining yer osti suvlariga ta’sirini aniqlash maqsadida stabil izotoplar tahlil qilindi.

3. Iqlim o‘zgarishiga moslashish bo‘yicha tavsiyalar:

GIS texnologiyalaridan foydalangan holda, suv resurslari monitoringi amalga oshirildi.

Germaniyalik hamkorlar bilan hamkorlikda "Yosh olimlar maktabi" tashkil etildi.

Loyiha natijalari

Iqlim o‘zgarishining suv resurslari potensialiga ta’siri bo‘yicha yangi ma’lumotlar olindi.

Chirchiq daryosida yoz faslida suv oqimi sezilarli kamayishi aniqlandi.

Yer osti suvlari zahiralaridan samarali foydalanish yo‘nalishlari ishlab chiqildi.

Loyiha natijalari asosida 35 ta ilmiy ishlar, jumladan 9 ta xalqaro maqola chop etildi.

Germaniyaning DAAD jamg‘armasining SDGnexus Network mavzusidagi Yevropa hamda Latin Amerikasidagi hamkorlar bilan amalga oshirilayotgan xalqaro ilmi va ta’lim loyixasi

Loyihaning umumiy qiymati 150 ming yevro

Germaniyaning DAAD tashkiloti Yexit dasturi doirasidab Germaniyaning Gissen universiteti hamda “Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti” milliy tadqiqot universiteti (TIQXMMI-MTU) SDGNN loyihasi 2020-2024 yillarda amalga oshirildi. Loyixa doirasida oziq-ovqat, suv resurslari va tabiiy boyliklar sohasida tadqiqotlarni amalga oshirdi. Loyiha, o‘zgaruvchan iqlim sharoitida oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash va suv resurslarini barqaror boshqarishga qaratilgan innovatsion yondashuvlarni ishlab chiqishni maqsad qildi.

Loyihaning maqsadlari

O‘zbekiston va Markaziy Osiyoda iqlim o‘zgaruvchanligini o‘rganish.

Iqlim o‘zgarishining suv resurslariga ta’sirini baholash.

Yerdan foydalanish va iqlim o‘zgarishining oziq-ovqat xavfsizligiga uzoq muddatli ta’sirini tadqiq etish.

Barqaror rivojlanish imkoniyatlarini ta’minlovchi siyosatlar ishlab chiqish.

Suv resurslarini boshqarishda zamonaviy texnologiya va siyosat yechimlarini ishlab chiqish.

Tadqiqot ishlari va yutuqlar

Sirdaryo viloyati Mirzacho‘l minaqasida kollektor-drenaj suvlaridan foydalanishni o‘rganish bo‘yicha 3 yillik tajribalar o‘tkazildi. Bunda tuproq namligi, fizik-kimyoviy xususiyatlari va ekin aylanmasi bo‘yicha ko‘rsatkichlar tahlil qilindi. "O‘zbekiston 300 MB" makkajo‘xori navini sug‘orishda Complex Mixing Method(CMM) texnologiyasi qo‘llanililgan xolda dala natijalariga eoishildi. Doktorant J.Mirzaqobulov Germaniyaning Gessen universitetida ikki oylik tadqiqotlarda ishtirok etdi. Barqaror rivojlanishning ijtimoiy, iqtisodiy va ekologik omillari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqliklar o‘rganildi. Loyiha natijalari asosida 9 ilmiy maqola xalqaro jurnallarda chop etildi.  

Xalqaro maqolalar:

1.   A. Savitsky, M. Radkevich, A. Salokhiddinov, O. Ashirova, T. Khankelov, K. Shipilova, M.Abdukadirova, A. Gapirov,  R. Razzakov A New Approach to the Use of Non-Primitive Variables in the Mechanics of Continuous Media Emerging Science Journal Vol. 8, No. 2, April, 2024 https://www.ijournalse.org/index.php/ESJ/article/view/2294

2. Zulfiya Kannazarova, Mukhiddin Juliev, Ashirbek Muratov, Jilili Abuduwaili Groundwater in the commonwealth of independent states: A bibliometric Groundwater for Sustainable Development Volume 25, May 2024, 101083 https://www.sciencedirect.com/science/article/

3.   Abduaziz Abduvasikov, Madina Khurramova, Hafizov Akmal, Panjieva Nodira, Jakhongir Kenjabaev, Dilshod Anarkulov, Shoirakhon Kosimova, Karjavova Xurshida, Mavlyanova Dildora, B. Sapaev, Suluv Sullieva, Zokirov Kurbonalijon1 The concept of production resources in agricultural sector and their classification in the case of Uzbekistan Caspian Journal of Environmental Sciences March 24, 2024 https://www.scopus.com/record/display

4. Erkin Karimov, Bernhard Zeiringer, Johan Coeck, Pieterjan Verhelst, Bakhtiyor Karimov,Otabek Omonov, Martin Schletterer and Daniel S. Hayes  MDPI Journals Fishes Length-Weight-Age Relationship of Schizothorax eurystomusKessler, 1872 and Comparison to Other Snow Trout Species in Central Asia 2024 https://doi.org/10.3390/fishes9030094

5. Aidai Turatbekova, Mavjuda Yaxyaeva-Urunova, Rasul Usmanov, Ikbol Jabbarova, Kamila Shipilova, Boʻstonbek Yuldashev, Yakhshilik Gulbaev Ulugbek Gulbaev Study on isolation methods of natural polysaccharides 03016 (2024) ICESTE 2024 https://doi.org/10.1051/e3sconf/202449703016

6. Olimaxon Ergasheva, Sharof Qarshiboyev, Surayyo Husanova, Elyor Atashev, Nusratillo Toshpulatov, Charos Yuldosheva and Ganisher Mustofoyev Study on the influence of fertilizers on the yield and quality of barley and potatoes 03016 (2024) ICESTE 2024 https://www.e3s-conferences.org/articles/e3sconf/

7. Kamoliddin Rustamov ;  Nodira Rustamova;  Anvar Nazarov ;  Malokhat Abdukodyrova The State of the Transport Services Market and Development Trends 12 March 2024 05:44:38 https://doi.org/10.1063/5.0197339

8. Iuliia Polevschvhikova, Mahmud Muminov, Fedor Svoikin, Vladimir Bozhbov, Anatoly Borozna, Maria Taraban, Sergey Sitnikov, Sergey Ogorodnikov6 and Ekaterina Murmantseva Assessing vegetation productivity and environmental impact in: A remote sensing approach BIO Web of Conferences 2024 https://www.bio-conferences.org/articles/bioconf/abs

9. Shoergashova, ShobegimLiu, Tie, Ibrokhimova, Nigora, Latisheva, LiliyaKarimov, Bakhtiyor Assessment of temporal and spatial variations of water quality parameters in the Zarafshan River basin Clean - Soil, Air, Water 2024 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/clen.202300454

10. Aidai Turatbekova, Malokhat Abdukadirova, Sanjarbek Shamuratov, Bakhodir Latipov, Mirzabek Saporboyev, Jafar Shamshiyev, Yusuf Makhmudov Investigation of the effect of fertilizers on the biochemical and physical characteristics of carrots (Daucus carota L.) 2024

11. Mukhiddin  Juliev,  Madinabonu  Kholmurodova,  Lazizakhon  Gafurova,  Kamila  Khoshjanova, Avazjon Khomidov, Inobat Agzamova, Nasiba Normatova, Giyosiddin Gulyamov, Matluba Muratova, Mukhbira Gulamkadirova Modeling of soil erosion based on geospatial techniques and the RUSLE model for the Ugam Chatkal National Park, Uzbekistan 2024 https://geology-dnu.dp.ua/index.php/GG/article/view/1173/927

12.B. R. Nasibov, Yu. A. Polevshikova, A. O. Xomidov      Monitoring of land cover using satellite  images on the example of the Fergana Valley of Uzbekistan, 2023  https://doi.org/10.1063/5.0116511

13. Umida Makhmudova, Sayidjakhon Khasanov, Akmal Karimov, Sarvar Abdurakhmonov    Evaluation of perennial reference evapotranspiration (ETo) over a typical dryland using satellite images: a case study from Uzbekistan , 2023 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1642359323000241

14. M Juliev, W Ng, I Mondal, D Begimkulov, L Gafurova, M Hakimova, O Ergasheva and M Saidova      Surface displacement detection using object-based image analysis, Tashkent region, Uzbekistan  https://doi.org/10.1051/e3sconf/

15.Zinovy Novitskiy1, Abdushukur Khamzaev, Nizomiddin Bakirov, Guzal Atadjanova, Maloxat Abdukadirova, and Umida Tasheva        Study on desert agrophytocenoses on the drained bottom of the Aral Sea, 2023   https://doi.org/10.1051/e3sconf/202337703007

16.Abdugani Rakhmatov, Jafar Shamshiev, Kamila Shipilova,  Orif Alimov      Study on the main parameters of an air ionizer for fruit storage https://doi.org/10.1051/e3sconf/202337703011

17.  D Rakhimov, M Juliev, I Agzamova, N Normatova, Ya Ermatova, D Begimkulov, L Gafurova, M Hakimova and O Ergasheva     Application of hyperspectral and multispectral datasets for mineral mapping  https://doi.org/10.1051/e3sconf/202338604007

18. M. Ashirov, K. Khoshjanova J. Rakhmatullaev1 and M. Juliev Identification of mineral associations in skarn-rare-metallic deposits in Western Uzbekistan   https://doi.org/10.1051/e3sconf/202338601011

19.  M Zakirov, I Agzamova, N Normatova, D Begimkulov, G Ochilov and M. Juliev   Bentonite clays of the Central Kyzylkum and their material composition and engineering and geological properties, Uzbekistan  https://doi.org/10.1051/e3sconf/202338601006

20.  Abdulkhakim Salokhiddinov, Andrey Savitsky, Daene McKinney and Olga Ashirova   An improved finite-difference scheme for the conservation equations of matter   https://doi.org/10.1051/e3sconf/202338606002

21. Abdulkhakim Salokhiddinov, Jakhongirmirzo Mirzaqobulov*, Mariya Radkevich, Bakhodirkhodja Ismailkhodjaev, Zulkhmor Alibayeva and Erali Abdumajidov  Study of climate change patterns of the Kashkadarya River basin based on GIS technologies    https://doi.org/10.1051/e3sconf/202338606006

22. Jakhongirmirzo Mirzaqobulov, Abdulkhakim Salokhiddinov and Sobit Mamatov   "Exploring the Potential for Collector-DrainageWater Reuse in Fodder Crop Farming: A Case Study in Uzbekistan's Mizachul Steppe"   https://doi.org/10.1051/e3sconf/202338602006

23. Chen, Z., Song, D., Song, H., Guo, Z., Juliev, M.   Large landslides in the Sichuan–Tibet railway: Recognition, mechanism, and mitigation   https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85150988369&origin

24. M. N. Abdukadirova, B. Sh. Ismailxo‘jaev, and K. B. Abdukadirova    Study of biological treatment of domestic and municipal wastewater using microscopic algae, 2023   https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85152642024

25. B. D. Abdullaev, R. I. Razzakov, F. A. Okhunov, and B. R. Nasibov   Modeling of hydrogeological processes in irrigation areas based on modern programs file:///C:/Users/User/Desktop/e3sconf_conmechydro23_02006.pdf

26. A. Salokhiddinov, A. Savitskiy, O. Ashirova, R. Razzakov   Impact of separately located obstacles on air flow movement  calculation  https://www.e3s-conferences.org/articles/e3sconf/pdf/2023/38/e3sconf_conmechydro23_02028.pdf

27. M. Radkevich, A. Gapirov, O. Ochildiev, and O. Pochuzhevskiy Possible problems of transport electrification in Tashkent https://doi.org/10.1051/e3sconf/202340103039

28. Akbar Ergashov, Shukhrat Shojalilov, Rano Djumaniyazova, and Kamila Shipilova    Evaluation of effect of deviations in width of cross-section of connected elements  https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85169704179&origin=resultslist&sort=plf-f

Xalqaro hamkorlik aloqalari bo‘yicha quyidagi universitetlar bilan birgalikda ilmiy faoliyat olib bormoqdalar, jumladan

Buyuk Petr nomidagi Sankt-Peterburg Politexnika Universiteti;

Kolorado shtati unversiteti;

Avstriyaning Venadagi Tabiiy resurslar va tabiiy fanlar Universiteti (BOKU) (University of Natural Resources and Life Sciences, Vienna, Institute of Hydrobiology and Aquatic Ecosystem Management. Gregor-Mendel-Straße 33/DG 1180 Wien, Austria);

Myunxen texnika universiteti (TUM), Germaniya;

Xaydelberg Universiteti qoshidagi Geografiya instituti, Gidroekologiya kafedrasi (Prof., Dr. Lucas Menzel, Heidelberg Univeristy, Institute of Geography, Department of Hydroecology) va boshqalar;

University of Osnabrück, Institute of Environmental Systems Research;

Al-Farobiy nomidagi Qozog‘iston milliy universiteti;

University of Hamburg, Germany;

Vrije University Amsterdam – Institute for Environmental Studies;

Avstriyaning Venadagi tabiiy resurslar va tabiiy fanlar universiteti;

Liege University, Belgiya.

Kafedra faoliyatining barcha yo‘nalishlari bo‘yicha oliy ta’lim, ishlab chiqarish va boshqaruv muassalari bilan o‘zaro manfaatli hamkorlik faoliyatlari yo‘lga qo‘yilgan jumladan:

·O‘zbekiston Respublikasi ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi;

·O‘zbekiston Respublikasi Suv xo‘jaligi vazirligi;

·O‘zbekiston Respublikasi Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi;

·O‘zbekiston Respublikasi Suv xo‘jaligi vazirligi Axborot resurs tahlil markazi;

·Atrof muhit va tabiatni muhofaza qilish texnologiyalari ilmiy tadqiqot instituti;

·«UzGIP» Ma’suliyati cheklangan jamiyati;

·Irrigatsiya va suv muammolari ilmiy-tadqiqot instituti;

·Gidroingeo davlat korxonasi;

·Gidrometeorologiya markazi;

·Toshkent shahar ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi boshqarmasi;

· “Toshkent shahar suv ta’minoti” MChJ;

·Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti;

·Islom Karimov nomidagiToshkent Davlat Texnika Universiteti;

·Toshkent davlat agrar universiteti;

·Guliston davlat universiteti;

·Andijon qishloq xo‘jalik universiteti.

Kafedra xodimlari

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi mudiri Gеologiya-minеralogiya fanlari doktori, profеssor

Abdullaеv Botirjon Dadajonovich

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Gidrogeoekologiya, Atrof muhitni muhofaza qilish. Yer osti suvlarini boshqarish va muhofaza qilish, Suv resurslasrining ifloslanishini o‘rganish va tozalash texnologiyalari.

b_abdullaеv@tiiame.uz

+99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Texnika fanlari falsafa doktori, PhD

Xamidov Avaz Odilovich

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Kuchli shishuvchan gidragellar yordamida suv tejamok sug‘orish texnologiyalarini ishlab chiqish.

Dars beradigan fanlar: Suv resurslarini boshqarish, Suv resurslaridan mukammal foydalanish, Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti

 a.xomidov@tiiame.uz

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Yuridik fanlar nomzodi, dotsеnt

Nazarov Xolmurod

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Ekologiya va suv huquqi, Huquqiy ko‘nikma va metodologiya.

Dars beradigan fanlar: Ekologiya huquqi, Suv huquqi, Ekologik xavfsizlik.

x.nazarov@tiiame.uz

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Biologiya fanlar doktori, profеssor, MANEB akademigi

Karimov Bakhtiyor Quramboеvich

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Gidroekologiya, Agroekologiya, Limnologiya, Bioxilma-xillik, Ekotoksikologiya, Aquakultura, Ixtiologiya, Ekotizim xizmatlari va atrof-muhit muhofazasi.

Dars beradigan fanlar: Gidroekologiya, Agroekologiya, Ekotoksikologiya, Gidrokimyo, Tahlilning instrumental usullari, Aquakultura va baliqchilik.

 b.karimov@tiiame.uz

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Tеxnika fanlar doktori, profеssor

Radkevich Mariya Viktorovna

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Atrof muhit muhofazasi, Chiqindilarni boshqarish, Suv tozalash texnologiyalari.

Dars beradigan fanlar: Chiqindilarni boshqarish, Atrof muhitni muhofaza qilish, Ekologik tadqiqotlarda eksperimentlarni rejalashtirish.

 m.radkevich@tiiame.uz

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Tеxnika fanlar nomzodi, dotsеnt

Karimov Akmal Xayitovich

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Suv resurslarini havzaviy boshqarish, Suv resurslarini boshqarishda modellardan foydalanish.

Dars beradigan fanlar: Suv resurslaridan mukammal foydalanish va ularni muhofaza qilish, Suv, energia, oziq-ovqat va ekotizimlar o‘zaro bog‘liqligi, Suv resurslarini boshqarishda modellardan foydalanish, Akademik yozuv.

 a.karimov@tiiame.uz

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Texnika fanlari falsafa doktori, PhD dotsent

Abdukodirova Maloxat Norijonovna

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: “Aholi punktlari sharoitlarida shakllanayotgan oqova suvlarni biologik tozalash usullarini takomillashtirish”

Dars beradigan fanlar: Ichimlik uv ta’minoti, Oqova suvlarni tozalash va qayta ishlatish asoslari, Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti.

 m.abdukodirova@tiiame.uz

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Katta oʻqituvchisi

Mamatov Sobitjon Alijanovich

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Kichik daryolar havzalarida suv resurslarini oqilona boshqarish va suvdan samarali foydalanish texnologiyalarini qo‘llashni takomillashtirish.

Dars beradigan fanlar: Suv resurslaridan mukammal foydalanish va ularning muhofazasi, Suv kadastri va suv resurslarini integrallashgan boshqarish, Qishloq va yaylovlar suv ta’minoti.

 s.mamatov@tiiame.uz

  +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Texnika fanlari falsafa doktori, PhD dotsent

Shipilova Kamila Baxtiyarovna

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: “Avtomobil transporti chiqindilarining atrof-muhitga keltiriladigan zararini baholash”.

Dars beradigan fanlar: Muhandislik etikasi, Ekologiya, Atrof muhitga bo‘ladigan ta’sirlarni baholash.

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Texnika fanlari falsafa doktori, PhD

Razzaqov Ruslan Ishqulovich

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Suv xo‘jaligi korxonalari quvurlardan chiqayotgan gaz va chang aralashmasini utilizatsiya qilish qurilmasi parametrlarini asoslash.

Dars beradigan fanlar: Atrof muhitga bo‘ladigan ta’sirlarni baholash, Ekologik ekspertiza, Ekologik monitoring.

 r.razzakov@tiiame.uz

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Biologiya fanlari falsafa doktori, PhD katta o‘qituvchi

Shukurov Oybek Ne’matovich

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Biotexnologiya, Mikrobiologiya, Qishloq xo‘jaligi. “Organik chiqindilar asosida bioko‘mir olish texnologiyasi va uni qurg‘oqchil sharoitda soya o‘simligiga qo‘llash”.

Dars beradigan fanlar: Ekologiya va atrof muhit muhofazasi, Chiqindilarni boshqarish.

o_shukurov@tiiame.uz

+99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Assistent

Mavlyanova Dildora Abdurashidovna

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Gidravlika va muxandislik gidrologiyasi, Suv ta’minoti.

Dars beradigan fanlar: Kanalizatsiya va oqova suvlarni tozalash, Binolarning santexnika qurilmalari va jihozlari, Suv resurslaridan mukammal foydalanish.

d_mavlyanova@tiiame.uz

+99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Assistent

Yo‘ldashеva Charos Abbasovna

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Suv xavzasidagi ifloslanishlarni fitoplankton miqdoriga ta’sirini baholash (Tuyabo‘g‘iz suv ombori misolida).

Dars beradigan fanlar: Ekologiya va atrof muhit muhofazasi, Tahlilning instrumental usullari, Ekologik monitoring.

ch_yuldasheva@tiiame.uz

 +99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Stajyor-o‘qituvchi

Sirojiddinova Surayyo Xudoyqul qizi

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Jizzax viloyatidagi Qli va Oqbuloq kollektorlarini Tuzkon ko‘li suv sifatiga ta’siri.

Dars beradigan fanlar: Ekologiya va atrof muhit muhofazasi, Ekologik ekspertiza, Gidrokimyo.

s_sirojiddinova@tiiame.uz

+99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi Assistent

Israilov Ibrohim Xakim oʻgʻli

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Biоlоgik tоzаlаsh uchun аerаtsiyа tizimini tаkоmillаshtirish.

Dars beradigan fanlar: Suvdan foydalanish asoslari, Suv resurslarini boshqarish, Suv resurslaridan mukammal foydalanish.

i_israilov@tiiame.uz

+99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi tayanch doktoranti

Abdumajidov Erali Begali o'gli

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Iqlim o'zgarishini hududning suv bilan ta'minlanganlik sharoitiga ta'sirini baholash (Qashqadaryo havzasi misolida).

e_abdumajidov@tiiame.uz

+99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi tayanch doktoranti

Umarova Nodira Faxriddin qizi

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Kichik aholi punktlarida chiqindilarni samarali boshqarish tizimini ishlab chiqish (Toshkent viloyati misolida).

n_umarova@tiiame.uz

+99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi tayanch doktoranti

Omonov Otabek Valijon o'g'li

Ilmiy tadqiqot yo‘nalishi: Oʻrta Osiyo togʻ daryolarida qor alabalıklari (shizotoraks) baliqlarining migratsiyasini telemetriya usuli yordamida oʻrganish ( Shahimardon daryosi misolida).

o_omonov@tiiame.uz

+99871-237-19-26

“Ekologiya va suv resurslarini boshqarish” kafedrasi tayanch doktoranti

Ibroximova Nigora Baxodirovna

Zarafshon, Chirchiq va Ohangaron daryolari ekotizimidagi ekotoksikologik holatni organik ifloslantiruvchi moddalar migratsiyasi va transformatsiyasini o`rganish asosida baholash.

n_ibroximova@tiiame.uz

+99871-237-19-26

Fakultet

O'qitiladigan fanlar

Boshqa ma'lumot